Alles wat je moet weten over het Digitaal Product Paspoort (DPP) en de impact op jouw MKB-bedrijf
De Europese Unie zet grote stappen om duurzaamheid en circulaire economie te bevorderen. Een van de recente initiatieven is het Digitaal Productpaspoort (DPP), in het Engels bekend als de Digital Product Passport. Dit digitale paspoort belooft de manier waarop we informatie over producten verzamelen en delen te revolutioneren. Wat is het DPP precies, en waarom is het zo belangrijk voor ondernemers, bijvoorbeeld vanwege nieuwe verplichtingen, efficiëntere ketens en kansen op duurzame groei, met name in het Nederlandse MKB? In deze blog leggen we uit wat het digitale productpaspoort inhoudt, hoe het samenhangt met de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), en welke voordelen en verplichtingen het met zich meebrengt.
Wat is het Digitaal Productpaspoort (DPP)?
Het Digitaal Productpaspoort is in essentie een digitale identiteitskaart voor fysieke producten. Het bevat een dataset met alle relevante informatie over een product gedurende zijn hele levenscyclus, van ontwerp en productie tot gebruik en end-of-life. De EU introduceert dit paspoort als onderdeel van de nieuwe Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), die sinds juli 2024 (RSM Netherlands) van kracht is. De ESPR bepaalt dat vrijwel alle producten op de EU-markt uiteindelijk zo’n digitaal paspoort moeten krijgen. In feite wordt het DPP daarmee een voorwaarde om een product in Europa te mogen verkopen (European Commission).
Concreet krijgt ieder product een unieke digitale identiteit (bijvoorbeeld via een QR-code of chip) die linkt naar een online profiel met productdata. Denk aan een klant die een QR-code op een product scant en direct inzicht krijgt in oorsprong, samenstelling en duurzaamheidskenmerken. Welke informatie staat er zoal in een DPP? Afhankelijk van het producttype zal het verschillende gegevens bevatten, zoals:
Materialen en herkomst: welke grondstoffen zijn gebruikt en waar komen deze vandaan?
Productie en prestaties: technische specificaties, energieverbruik en overige relevante prestatiegegevens van het product.
Duurzaamheidsaspecten: de CO₂-voetafdruk of milieu-impact over de levenscyclus, het aandeel gerecyclede content, enzovoort.
Reparatie en onderhoud: hoe het product onderhouden of gerepareerd kan worden; beschikbaarheid van handleidingen en onderdelen.
Hergebruik en recycling: mogelijkheden voor recycling, verwerking na afdanken en instructies voor veilige afvalverwerking.
Deze informatie moet digitaal opgeslagen worden, zodat het toegankelijk is voor verschillende doelgroepen, van consumenten en bedrijven tot toezichthouders. Belangrijk is dat de informatie in het paspoort toegespitst kan worden op de gebruiker: de consument ziet bijvoorbeeld gebruiks- en milieu-informatie, terwijl een recycler inzage krijgt in materiaalcomposities en recyclinginstructies (MKB-Nederland). Het DPP is daarmee ontworpen om producten beter traceerbaar te maken gedurende hun hele levensduur, en vragen te beantwoorden als: “Wat zit er in dit product? Waar komt het vandaan? Hoe kan ik het na gebruik optimaal recyclen?” Kortom, het Digitaal Productpaspoort fungeert als één betrouwbare bron van productdata die door de hele keten heen meegaat.
DPP en de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR)
Het digitale productpaspoort komt niet uit de lucht vallen; het maakt deel uit van een breder EU-beleid. In het kader van de Green Deal heeft de Europese Commissie de ESPR ingevoerd, een nieuwe verordening die duurzame producten de norm moet maken (European Commission). De ESPR vervangt de oude ecodesign-richtlijn en breidt het toepassingsgebied uit naar vrijwel alle producten (van textiel en elektronica tot meubels en bouwmaterialen) in plaats van alleen energiegerelateerde producten. Een centraal onderdeel van de ESPR is de introductie van het Digital Product Passport (DPP), met als doel om de duurzaamheid en circulariteit van producten te verbeteren.
Volgens de Europese Commissie is het DPP een digitale informatiekaart die alle relevante gegevens over een product, component of materiaal opslaat om zo de duurzaamheid te ondersteunen, de circulariteit te bevorderen en de naleving van regelgeving te versterken. Deze informatie wordt elektronisch toegankelijk gemaakt, zodat consumenten, fabrikanten én autoriteiten gemakkelijker weloverwogen beslissingen kunnen nemen op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en wettelijke naleving. Met andere woorden: het DPP maakt transparantie praktisch uitvoerbaar.
Een bijkomend voordeel is dat douane- en toezichthoudende instanties bijvoorbeeld bij de import van elektronische apparaten via het DPP kunnen controleren of de gebruikte batterijen voldoen aan de nieuwste EU-veiligheids- en duurzaamheidsnormen. Daarmee draagt het DPP ook bij aan een eerlijk speelveld: iedere producent (Europees of van buiten de EU) moet aan dezelfde informatieplicht voldoen (“Geen DPP? Dan geen verkoop in Europa” is de realiteit).
Voor samengestelde producten (zoals een laptop of een e-bike) betekent dit dat het volledige product mogelijk onder de DPP-verplichting valt zodra één of meerdere onderdelen, zoals een batterij, binnen een gereguleerde productgroep vallen. Zo moeten batterijen vanaf februari 2027 verplicht voorzien zijn van een DPP. Als een e-bike een geïntegreerde batterij bevat, moet dus ook de e-bike als geheel voldoen aan de paspoortvereisten. Dit vereist nauwe samenwerking tussen fabrikanten, toeleveranciers en datasystemen om de benodigde informatie correct en tijdig te leveren.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van het DPP voor jouw bedrijf?
1. Transparantie en vertrouwen: Het digitale productpaspoort verhoogt de transparantie in de gehele keten enorm. Consumenten krijgen toegang tot betrouwbare data over de herkomst en duurzaamheid van producten, en dit komt tegemoet aan een groeiende vraag. Uit onderzoek van McKinsey blijkt bijvoorbeeld dat duurzaamheid voor ongeveer 40% van de Europese consumenten “zeer belangrijk” is bij hun aankoopbeslissingen. Een DPP helpt om dat vertrouwen te winnen, doordat het alleen geverifieerde, actuele productinformatie biedt en greenwashing tegengaat. Merken die open kaart spelen over hun producten bouwen eerder klantloyaliteit en reputatie op. Transparantie is niet langer een “nice-to-have”, maar wordt een randvoorwaarde om consumenten en zakelijke afnemers aan je te binden.
2. Duurzaamheid en circulaire economie: Vanuit milieu-oogpunt is het digitale paspoort een gamechanger. Het maakt de volledige levenscyclus van producten traceerbaar, wat circulaire bedrijfsmodellen ondersteunt. Producenten en ontwerpers krijgen inzicht in welke onderdelen en materialen uiteindelijk afval worden, en kunnen hun ontwerpen daarop verbeteren (bijvoorbeeld door gerecyclede materialen in te zetten of producten makkelijker repareerbaar te maken). Ook recyclers profiteren: zij weten precies wat er in een afgedankt product zit en hoe het optimaal verwerkt kan worden. Hiermee draagt het DPP bij aan minder verspilling, hogere recyclingpercentages en lagere milieu-impact. De EU ziet het DPP dan ook als een sleutel om haar klimaat- en circulaire doelstellingen te halen. Het is een praktisch instrument om de circulaire economie te versnellen, doordat alle spelers in de keten beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over hergebruik en recycling.
3. Efficiëntie en risicobeheersing in de keten: Het voeren van één centraal digitaal paspoort per product kan intern ook voordelen opleveren. Bedrijven krijgen één bron van waarheid voor alle productdata, van grondstoffen tot compliance certificaten. Dit maakt supply chain management efficiënter: je kan sneller voldoen aan informatieverzoeken van toezichthouders, klanten of investeerders omdat alle gegevens direct beschikbaar zijn (European Data). Bovendien helpt het bij risicomanagement: denk aan het identificeren van zwakke schakels (bijv. een toeleverancier met lage duurzaamheidsscore) of het sneller opsporen van productiefouten en namaakproducten dankzij unieke productidentificatie. DPP’s maken automatische controles mogelijk, bijvoorbeeld door de douane op ingevoerde producten. Ook interne processen zoals kwaliteitscontrole en onderhoudsplanning worden verbeterd met gedetailleerde producthistorie uit het paspoort. Kortom, het DPP kan leiden tot lagere kosten, minder defecten en een soepelere samenwerking in de keten.
4. Wettelijke naleving en marktoegang: Het DPP wordt een wettelijke vereiste. Productgroepen zoals batterijen, textiel, elektronica en bouwmaterialen vallen binnenkort onder verplichte paspoorten. Voldoe je niet, dan mag je het product niet meer op de EU-markt brengen. Vroege naleving voorkomt risico’s en toont aan dat jouw bedrijf betrouwbaar en toekomstgericht werkt. Daarnaast stelt het je in staat om sneller te reageren op toekomstige uitbreidingen van de regelgeving. De Europese Commissie werkt voortdurend aan het uitbreiden van het toepassingsgebied van het DPP, wat betekent dat ook andere sectoren (zoals meubels, verpakkingen en chemische producten) hoogstwaarschijnlijk onder deze verplichting komen te vallen. Door nu al systemen en processen op te zetten die DPP-compliant zijn, creëer je schaalbaarheid en vermijd je hoge implementatiekosten op het laatste moment. Bovendien geeft het je voorsprong in aanbestedingen en samenwerkingen waar duurzaamheidseisen steeds vaker een harde voorwaarde zijn.
5. Nieuwe marktkansen en innovaties: Tot slot opent het digitale productpaspoort de deur naar nieuwe businessmodellen. Wanneer alle informatie over een product beschikbaar is, wordt het makkelijker om modellen als product-as-a-service, leasing of terugkoopregelingen te implementeren. Bijvoorbeeld: doordat je weet welke materialen er precies in een product zitten en kunt die na gebruik terugwinnen, dat maakt recycling of refurbished verkoop rendabeler. Ook kunnen bedrijven zich onderscheiden met duurzame producten en mogelijk premiums vragen voor aantoonbaar verantwoorde goederen. In feite maakt het DPP duurzaamheid meetbaar en zichtbaar, wat innovatie richting circulaire diensten stimuleert. Bedrijven die hier vroeg op inspelen, creëren een voorsprong. Zoals een recente Harvard Business Review-analyse opmerkt, bevinden we ons op een kantelpunt waar echte duurzaamheid een basisvereiste voor marktconcurrentie wordt (Haverd Business Review). Wie nu investeert in transparantie en circulariteit, plukt daar morgen de vruchten van. Het gaat bovendien hand in hand met je ESG-rapportage, bijvoorbeeld onder de CSRD/VSME.
Stappenplan voor een goede voorbereiding op het Digitaal Productpaspoort (DPP)
Hoewel sommige technische standaarden voor het Digitaal Productpaspoort nog in ontwikkeling zijn, kun je als ondernemer de voortgang volgen via officiële kanalen zoals het EU Digital Product Passport Initiative en platforms van standaardisatie-organisaties zoals CEN en ISO. Afwachten is geen optie. Hier zijn stappen die je vandaag al kunt zetten:
Breng je data en processen in kaart: welke productinformatie heb je, wat ontbreekt er, hoe wordt het opgeslagen?
Werk samen met ketenpartners: stem af hoe je informatie uitwisselt, wie verantwoordelijk is voor welke data en welke standaarden jullie gebruiken.
Zorg voor de juiste IT-systemen: systemen moeten productdata kunnen opslaan, delen en verrijken. Denk aan ERP-, LCA- of traceability-tools.
Train je medewerkers: betrek teams van inkoop tot compliance. Zorg dat iedereen begrijpt wat het DPP is en wat hun rol is.
Blijf op de hoogte: via brancheorganisaties, de Europese Commissie of je adviseur kun je actuele vereisten per productgroep volgen.
Conclusie: begin vandaag nog met DPP
Het Digitaal Productpaspoort is niet zomaar weer een extra administratieve last; het is een instrument dat de spelregels van productie en handel blijvend gaat veranderen. Het dwingt niet alleen tot naleving, maar biedt ook kansen om de duurzaamheid, efficiëntie en concurrentiekracht van je bedrijf te vergroten. Voor Nederlandse MKB-ondernemers is het nu het moment om in actie te komen: begin met het verzamelen van de benodigde data, breng jouw keten in kaart en zorg de IT-systemen klaar zijn om productinformatie te delen. Afwachten is geen optie. Bedrijven die vandaag al beginnen, bouwen aan een toekomstbestendig en duurzaam concurrentievoordeel.
Wilt je meer weten over hoe jouw bedrijf kan voldoen aan de nieuwe eisen en hoe je dit slim aanpakt? Bekijk dan onze pagina over ESG- & DPP-rapportage of neem direct contact op met Tom of Bas. Wij helpen je graag op weg om jouw producten van een digitaal paspoort te voorzien en zo jouw bedrijf klaar te stomen voor een duurzame toekomst. Samen maken we jouw organisatie klaar voor de nieuwe generatie Digital Product Passports: de sleutel tot transparantie en succes in de circulaire economie.
